Jesteś tutaj: Strona główna » Historie miejscowości » Dywity – historia wsi

Dywity – historia wsi

Pierwszą wzmiankę dotyczącą Dywit odnajdujemy w dokumentach kapituły warmińskiej z 1354 roku, gdzie wieś występuje pod nazwą Dewythen. Akt lokacyjny miejscowości nadano jednak 5 października 1366 roku z nazwą Dewithen. Jej sołtysem mianowała wtedy, wspomniana już kapituła warmińska, Fryderyka z Dobrego Miasta, który otrzymał 4 włóki wolne od czynszu, prawo do jednej trzeciej dochodów z karczmy oraz połowu ryb na własne potrzeby w Jeziorze Dywickim.

Na założenie wsi otrzymał zaś 40 włók czynszowych na prawie chełmińskim. Później wieś otrzymała jeszcze 10 włók lasu oraz nieużytków pomiędzy rzekami Wadąg i Łyną. Dodatkowo 5 włók przeznaczono tu na uposażenie kościoła.

Nazwa miejscowości rodowód swój bierze z języka staropruskiego, od nazwy pobliskiego jeziora Deiwitis (od pruskiego deywis – bóg, pierwotne znaczenie: błyszczeć, świecić).

W wiekach XV i XVI wieś mocno ucierpiała w skutek wojen polsko–krzyżackich. Wraz z wojnami do Dywit dotarła epidemia dżumy, pomór bydła, co wywołało w późniejszym okresie klęskę głodu. Wymagało to interwencji właściciela, czyli kapituły warmińskiej, która zwolniła mieszkańców z podatków oraz lokowała w opuszczonych gospodarstwach nowych osadników. W drugiej połowie XVIII wieku Dywity obejmowały już 45 włók ziemi.

Po pierwszym rozbiorze Rzeczpospolitej Dywity, tak jak cała Warmia, zostały przyłączone do Prus Wschodnich. W miejscowości tej mieszkały wtedy 162 osoby i wszystkie, jak stwierdziła 28 października 1772 roku komisja rządowa, mówiły wyłącznie po polsku, będąc jednocześnie wyznania katolickiego. Do połowy XIX wieku kazania w miejscowym kościele głoszone były wyłącznie w języku polskim.

Wraz z wojnami napoleońskimi w 1807 roku wiele dywickich gospodarstw w skutek kwaterowania w nich wojsk frmancuskich zostało zniszczonych. Kolejne większe zmiany mieszkańcom Dywit przyniósł ze sobą wiek XX. Nasilająca się germanizacja, przegrany przez Polskę plebiscyt, wpływały na lokalną społeczność. Ta jednak, mimo szykan władz, pozostaje wierna swoim tradycjom.

W roku 1945 w czasie operacji wschodniopruskiej walki ominęły Dywity. Jednak nakaz władz niemieckich, że ludność cywilna ma się ewakuować wygłoszony z ambony w niedzielę 21 stycznia 1945 roku przez ówczesnego proboszcza parafii ks. Pawła Dziendzielewskiego nie pozostaje obojętny dla społeczności. Część mieszkańców wyjeżdża. Są to głównie robotnicy i rzemieślnicy, pozostają natomiast rolnicy. Latem tego samego roku Dywity stają się jedną z dwunastu gmin powiatu olsztyńskiego, którą tworzy 15 gromad.

Dywity jako miejscowość gminna w późniejszych latach PRL-owskiej rzeczywistości szybko rozrasta się w porównaniu do innych sąsiednich wsi jej podlegających, stając się centrum usługowym, handlowym i kulturalnym poprzedniej epoki. Dziś Dywity to jedna z dwunastu gmin powiatu olsztyńskiego, którą zamieszkuje ponad 12 000 mieszkańców, w samej miejscowości ich liczbę szacuje się na ok. 3000.

Informujemy, że wszystkie Twoje dane są chronione uwzględniając aktualne przepisy RODO. Korzystamy również z plików cookies w celu realizacji usług zgodnie z Prawem Telekomunikacyjnym.Administrator Danych, Polityka Prywatności. Akceptuję