Sętal – historia wsi
Zabudowa wsi ostała się podczas najazdów litewskich pod koniec XIV wieku. Niestety, uległa zniszczeniu w okresie ostatniej wojny polsko-krzyżackiej prowadzonej w latach 1519-1521. Pierwszy kościół zbudowano prawdopodobnie w XV wieku, ale uległ on spaleniu. W XVI wieku został odbudowany i konsekrowany 30 października 1583 roku przez biskupa warmińskiego Marcina Kromera. Spłonął w 1908 roku. Obecny kościół postawiono w 1910 roku. Konsekrował go 11 lipca 1911 roku biskup Augustyn Bludau. Wnętrze kościoła posiada wystrój neogotycki. W ołtarzu głównym znajduje się rzeźba Trójcy Przenajświętszej wykonana z drewna oraz rzeźby św. Mikołaja i aniołów.
W przeciwieństwie do części miejscowości położonych obecnie w zachodniej części gminy, dawniej w Sętalu przeważała ludność niemiecka, chociaż i w tej wsi na pograniczu niemiecko-polskim mieszkali Polacy. Z czasem jednak ludność niemiecka zaczęła zdecydowanie dominować. Większość mieszkańców posługiwała się gwarą lidzbarską zwaną Heilsberger Platt – niemiecką, ale też trudną do zrozumienia dla wielu Niemców.
Wieś lokowano na 80 włókach, więc na sporym obszarze w porównaniu z innymi miejscowościami w gminie Dywity. Niedaleko wsi, która pierwotnie prawdopodobnie była zlokalizowana w innym miejscu, przepływał strumień Dratwia. W pobliżu znajdują się liczne jeziora. Mimo dobrych warunków do zamieszkania, w 1656 roku gospodarzyło tu tylko 14 chłopów. W 1718 roku znajdował się folwark kapituły kolegiackiej z 15 łanami uprawnymi. W 1861 roku mieszkało tu 525 katolików i wszyscy posługiwali się językiem niemieckim.
Nie dziwią zatem wyniki plebiscytu. Odbył się 11 lipca 1920 roku i miał zadecydować o przynależności Warmii do Polski albo do Niemiec. W głosowaniu mogli uczestniczyć Warmiacy urodzeni na tym terenie, którzy ukończyli dwudziesty rok życia i tam zamieszkali oraz ci, którzy urodzili się na terenach objętych plebiscytem, ale mieszkają gdzie indziej. Wreszcie mogły uczestniczyć osoby urodzone poza terenem głosowania, ale mieszkające na terenie plebiscytowym od 1 stycznia 1905 roku. W Sętalu za przynależnością do Polski głosowały tylko 2 osoby.
W centrum wsi warto obejrzeć trzy murowane kapliczki. Miłośnicy pieszych wędrówek mogą udać się za miejscowość w kierunku północno-zachodnim i odszukać głęboki wąwóz zwany Doliną Langi, przez który przepływa strumień Dratwia. Dawniej znajdował się tam młyn należący do rodziny Lange – obecnie można znaleźć tam już tylko jego ruiny. Ciekawostką jest również, znajdujące się niedaleko ruin młyna, pruskie grodzisko.