Jesteś tutaj: Strona główna » Historie miejscowości » Wadąg – historia wsi

Wadąg – historia wsi

Pisana historia miejscowości Wadąg zaczyna się w roku 1337, dokładnie 10 listopada. Wtedy to w Lidzbarku Warmińskim Janowi i Piotrowi – pełniącemu urząd sołecki w dawnym mieście Wartemborku (obecnie wieś Barczewko) – nadano 10 włók ziemi nad rzeką i jeziorem Wadąg, aby założyli tam wieś oraz wybudowali tartak (z możliwością przekształcenia w młyn).

Dwaj zasadźcy z powierzonego im zadania wywiązali się dobrze. Niestety, najazd litewski w 1354 roku zniszczył wieś. Odbudowano ją i 4 listopada 1399 roku ponownie wystawiono akt lokacyjny. We wsi funkcjonował już wtedy młyn (był wzmiankowany w dokumentach już w 1348 roku) – młynarzem i wójtem Wadąga w jednej osobie był niejaki Henryk. Istniała tu również w tym czasie karczma.

Kolejne spustoszenia przyniosła ostatnia wojna polska-krzyżacka prowadzona w latach 1519-1521. Wieś szybko podniosła się ze zgliszcz. Znajdowała się w dobrej lokalizacji – przez wieś biegła główna droga z Olsztyna do Dywit i dalej do Dobrego Miasta i Lidzbarka Warmińskiego. Rwący nurt rzeki Wadąg przepływającej niedaleko wsi sprzyjał również rozbudowie młyna. Z archiwalnych zapisów wynika, że już w 1656 roku napędzały go trzy koła wodne.

W XVIII wieku zarówno karczma jak i młyn były w rękach rodziny Hemplów. W 1715 roku kapituła warmińska postanowiła rozbudować wadąski młyn i uruchomić tu wytwórnię papieru. Bliskość Olsztyna miała zapewnić dostępność surowca do jego produkcji. Pomysł okazał się trafiony, gdyż na początku XIX wieku papiernia w Wadągu produkowała papier bardzo dobrej jakości i swoje wyroby eksportowała do Warszawy i Królewca. Wybudowanie w 1843 roku dużej, zmechanizowanej papierni w Tylży spowodowało powolny upadek wadąskiego zakładu. Obecnie nie ma już po nim żadnego śladu, podobnie jak po młynie i karczmie. Na rzece Wadąg w tamtym miejscu od 1923 roku działa elektrownia wodna. Nad rzeką znajduje się też pamiątkowy głaz poświęcony Piotrowi Diernowowi, młodemu czerwonoarmiście. Zginął 23 stycznia 1945 roku podczas próby sforsowania rzeki, a w czasach PRL-u wykorzystano to zdarzenie do celów propagandowych.

Wadąg, w porównaniu z innymi miejscowościami, nigdy nie był dużą wsią. W 1795 roku znajdowało się tam tylko 9 domów, w wieku XIX i na początku XX liczba mieszkańców wynosiła około 130. Miejscowość traktowana była przez olsztynian jako wieś letniskowa i miejsce weekendowego wypoczynku. Teraz wieś szybko się rozwija – obecnie w Wadągu mieszka 340 osób.

Galeria zdjęć

Informujemy, że wszystkie Twoje dane są chronione uwzględniając aktualne przepisy RODO. Korzystamy również z plików cookies w celu realizacji usług zgodnie z Prawem Telekomunikacyjnym.Administrator Danych, Polityka Prywatności. Akceptuję